Πως τα ζώα προβλέπουν τους σεισμούς;

Τα ζώα μπορεί να αντιλαμβάνονται τις χημικές αλλαγές που συμβαίνουν στα επιφανειακά ύδατα λίγο πριν από ένα σεισμό, γεγονός που εξηγεί τη συχνά ανήσυχη συμπεριφορά και την "μαντική" ικανότητά τους, που έχει παρατηρηθεί σε όλη τη Γη από πολύ παλιά.

Η νέα αυτή επιστημονική εκτίμηση βασίστηκε στην παρατήρηση μίας ομάδας βατράχων που εγκατέλειψαν την λιμνούλα τους στην περιοχή Λ' Ακουίλα της Ιταλίας, λίγες μέρες πριν λάβει χώρα ο καταστροφικός σεισμός το 2009.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γεωφυσικό Φρίντμαν Φρόιντ της NASA και τη βιολόγο Ραχήλ Γκραντ του Ανοικτού Πανεπιστημίου της Βρετανίας, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο διεθνές περιοδικό για θέματα ερευνών περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας "International Journal of Environmental Research and Public Health", πιστεύουν ότι η παρατήρηση της συμπεριφοράς των ζώων θα πρέπει να ενσωματωθεί επίσημα στις μεθόδους πρόβλεψης των σεισμών και συστήνουν τη συνεργασία γεωλόγων και βιολόγων, ώστε να μελετηθεί καλύτερα το θέμα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα πετρώματα στον φλοιό της Γης, που υφίστανται ισχυρές τεκτονικές πιέσεις λίγο πριν από ένα σεισμό, απελευθερώνουν φορτισμένα σωματίδια, τα οποία αντιδρούν με τα νερά, προκαλώντας μια σειρά από χημικές μεταβολές.

Τα ζώα, που ζουν μέσα στο νερό ή κοντά σε αυτό, έχουν μεγάλη ευαισθησία σε αυτές τις αλλαγές και έτσι είναι σε θέση να τις ανιχνεύσουν ακόμα και μέρες πριν ο σεισμός συμβεί.

Οι βάτραχοι-μετανάστες της Λ' Ακουίλα δεν συνιστούν μεμονωμένη περίπτωση, καθώς στη διάρκεια της παγκόσμιας ιστορίας έχουν αναφερθεί πολλά περιστατικά με διάφορα ζώα (ερπετά, αμφίβια, ψάρια κ.α.) που συμπεριφέρονταν ασυνήθιστα ή έφευγαν μακριά από μία περιοχή όπου σύντομα επρόκειτο να "χτυπηθεί" από σεισμό.

Για παράδειγμα, στην Χαϊτσένγκ της Κίνας, το 1975, μέχρι και ένα μήνα πριν συμβεί ένας μεγάλος σεισμός, οι κάτοικοι παρατήρησαν τα φίδια να ξετρυπώνουν μόνα τους από τις φωλιές τους και μάλιστα μέσα στον χειμώνα, δηλαδή στο μέσο της χειμερίας νάρκης τους, αψηφώντας θερμοκρασίες κάτω του μηδενός, παρόλο που κάτι τέτοιο ήταν σχεδόν αυτοκτονία για τα ψυχρόαιμα ερπετά.

Το 2009, στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, οι κάτοικοι είδαν να βγαίνουν στις ακτές δεκάδες καλαμάρια που ζουν σε μεγάλο βάθος (200-600 μέτρων), λίγες ώρες πριν συμβεί ένας μεγάλος σεισμός.

Στην περίπτωση των περίπου 100 βατράχων της Λ'Ακουίλα, η κοινότητά τους εξαφανίστηκε από την περιοχή περίπου τρεις μέρες πριν το σεισμό. Οι ερευνητές έκαναν εργαστηριακά πειράματα και επιβεβαίωσαν ότι οι τεκτονικές δυνάμεις μεταβάλλουν την χημική σύνθεση των γήινων υδάτων.

Τα φορτισμένα σωματίδια που απελευθερώνονται από τα συμπιεζόμενα πετρώματα λίγο πριν από ένα σεισμό, μεταδίδονται και στα γειτονικά πετρώματα, ώσπου φθάνουν στην επιφάνεια της Γης και αντιδρούν με τον αέρα της ατμόσφαιρας, μετατρέποντας τα μόρια της σε ιόντα.

Αυτά τα αερομεταφερόμενα θετικά φορτισμένα ιόντα, σύμφωνα με προηγούμενες ιατρικές μελέτες, προκαλούν πονοκεφάλους και ναυτία στους ανθρώπους και αυξάνουν στο αίμα των ζώων το επίπεδο της σεροτονίνης, της ορμόνης του στρες, κάνοντάς έτσι πιο ανήσυχα και φοβισμένα.

Παράλληλα, τα ιόντα αυτά αντιδρούν με το νερό, μετατρέποντάς το σε υπεροξείδιο του υδρογόνου. Αυτή η χημική αλυσίδα συμβάντων μπορεί να μετατρέψει τις αβλαβείς οργανικές ύλες μίας λιμνούλας ή της θάλασσας σε τοξικές ουσίες, αναγκάζοντας τα υδρόβια ζώα να σπεύσουν να φύγουν από τη συγκεκριμένη περιοχή. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο μηχανισμό που, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα.

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι η μελέτη τους φέρνει στο φως για πρώτη φορά με επιστημονικό τρόπο ένα πιθανό γεωλογικό, χημικό και βιολογικό μηχανισμό που, μέσα από διάφορες αλληλεπιδράσεις, τελικά αλλάζει τη συμπεριφορά πολλών ζώων πριν τους σεισμούς, βοηθώντας έτσι στην πρόγνωση αυτών των καταστροφικών φυσικών φαινομένων.